BRUSSEL - In het kader van een project ter bestrijding van invasieve exoten in Vlaanderen, vraagt Joke Schauvliege de burgers om dit eindejaar extra alert te zijn. De Minister voor Leefmilieu en Natuur verwacht immers dat er weer verscheidene kerstmarkten zullen opduiken in het straatbeeld en wil deze in kaart brengen. Daarvoor werd een meldpunt opgericht. De kerstmarkt (Forum Natale Cristi) is oorspronkelijk afkomstig uit Duitsland en werd recent toegevoegd aan de zwarte lijst van exoten in België.
Exoten zijn uitheemse soorten en verschijnselen die niet van nature in onze streken voorkomen, maar door toedoen van de mens geïmporteerd zijn. In de hedendaagse, geglobaliseerde economie komt dit steeds vaker voor, bijvoorbeeld door transport, handel of cultureel imperialisme. Sommige uitheemse verschijnselen worden hier bewust vrijgelaten, andere ontsnappen 'per ongeluk' uit bijvoorbeeld het internet of televisie naar de vrije natuur. Het aantal exoten neemt jaarlijks toe, wereldwijd.
De meeste van die exoten veroorzaken geen problemen omdat ze niet aangepast zijn aan het overleven in onze vrije natuur (bijvoorbeeld de meeste cactussen, of Halloween). Sommige exoten kunnen zich wel vestigen, maar groeien niet uit tot een plaag en richten daardoor geen schade aan. Maar als een exoot zich vestigt én zich explosief voortplant, kan die wel enorme schade veroorzaken. Zoals bij de kerstmarkt, spreekt men in dat geval van een 'invasieve exoot'.
Hoewel velen de gezellige kerstmarkten aanvankelijk niet als een bedreiging zagen, is het met de exponentieel gegroeide populatie duidelijk geworden dat ze veel schade berokkenen aan maatschappij en milieu:
De kerstmarkten verdringen inheemse handelaars en horeca-uitbaters doordat ze concurreren om dezelfde prooien. Klanten die door de kerstmarkt worden aangetrokken, krijgen een te eenzijdig dieet van glühwein, jenever en chocomelk binnen, terwijl het gewone café (Taberna Familiaris) het moeilijk heeft om het bestand van inheemse bieren onder controle te houden. Kerstmarkten parasiteren in het bijzonder op toeristen en pubers, bij wie ze soms ziektes verwekken door indigestie, alcoholintoxicatie of bedwelming door de geur van kaneel en kruidnagel.
Ook het milieu is slachtoffer van de kerstmarkt. De abundante kerstverlichting zorgt voor lichtvervuiling en overmatig verbruik van energie, net als de vele verwarmings- of warmhoudtoestellen. Vuurkorven sturen massale hoeveelheden aan roet en CO2 de lucht in. De synthetische sneeuw die wegwaait van de daken van de kerstmarktchaletjes komt in de natuur terecht om daar voor eeuwig te blijven liggen tussen alles wat wél biologisch afbreekbaar is.
Veel van de problemen die gepaard gaan met kerstmarkten zijn al enige tijd gekend. Het grootste gevaar dat echter pas werd blootgelegd door de explosieve groei van het aantal kerstmarkten in Vlaanderen is dat de kerstmarkt ook als vector fungeert voor de verspreiding van een gevaarlijk virus, de eenheidsworst (Farcimen Unitatis). Dat virus filtert alle (culturele of andere) variatie uit de wereld en zadelt de besmette drager op met ultieme saaiheid.
Om deze redenen is minister Schauvliege vastberaden om het kerstmarktenbestand terug te dringen. Alvorens toestemming te geven voor bijzondere jacht op de kerstmarkt, wil men de verspreiding ervan eerst nog beter in kaart brengen. Daarom hoopt Schauvliege dat waakzame burgers hun waarnemingen zullen registreren op het daarvoor opgezette meldpunt. Een herkenningsfiche voor het determineren van de soort vindt u hier.